|
KEFALET [DAMAN] |
GİRİŞ
"Daman
[kefalet]" sözlükte bir şeyi üstlenmek [iltizam] anlamına gelir.
Dini terminolojide ise
şu anlamlarda kullanılır:
> Başkasının zimmetinde
sabit bir hakkı üstlenmek veya zimmetinde hak bulunan bir kimseyi getirmeyi
üstlenmek yahut tazmine tabi bir malı üstlenmek,
> Bu üstlenmeyi
sağlayan akit.
Bu hakkı üstlenmiş olan
kimseye "damin", "damın", "hamil",
"zaim", "kafil", "kefll", "sabir" ve
"kabıl" gibi isimler verilir.
Maverdi şöyle demiştir:
Halk dilinde "damın" sözcüğü mallarda, "hamlı" sözcüğü
diyetlerde, "zaim" sözcüğü çok büyük mallarda, "kefil"
sözcüğü şahıslarda, "sabır" sözcüğü ise hepsinde kullanılır.
[Kefalet sözleşmesinin
dince meşru görüldüğüne dair icma bulunmaktadır. Ancak] icmadan önce buna dair
temel delil Hz. Peygamber (s.a.v.)'den gelen rivayetlerdir. Bu konuda şu
rivayetler bulunmaktadır: Kefil, tazmini üstlenir.(Tirmizı, Buyu, 1265; İbn
Hibban, Ariyet, 5094. Bu hadisi Tirmizı hasen, ibn Hibban ise sahih kabul
etmiştir. )
[*] - Buhar! ve
Müslim'de yer aldığına göre Hz. Peygamber (s.a.v.)'e bir cenaze getirildi. Hz.
Peygamber (s.a.v.) "bu kişi geride herhangi bir mal bıraktı mı?" diye
sordu. [Ölen şahsın yakınları] "hayır" dediler. Hz. Peygamber
(s.a.v.) "borcu var mıydı?" diye sordu. Yakınları "üç dinar
borcu vardı" dediler. Hz. Peygamber (s.a.v.) "arkadaşınızın cenaze
namazını kılın" buyurdu. Ebu Katade "Ey Allah'ın elçisi! Onun borcunu
ben üstleniyorum, cenaze namazını sen kıldır" dedi. Bunun üzerine Hz.
Peygamber (s.a.v.) de onun cenaze namazını kıldırdı.
Ben et- Tenbih adlı
eserin şerhine dair yazdığım kitabımda bu habere ilişkin bazı konuları dile
getirmiştim.
Kefaletin meşrUiyetine dair
şu ayeti delilolarak ileri sürmedim: "Onu getirene bir deve yükü erzak
verilecek. Ben buna kefilim" [Yusuf, 72]. [Bunu delilolarak belirtmedim]
Çünkü bu, bizden öncekilerin şeriatlarında geçerli bir hüküm idi. Sonraki bazı
alimlerin aksine, [bizim görüşümüze göre] önceki ümmetlerin şeriatlarında yer
alan hükümlerin bizim şeriatımızda onaylandığını gösteren hususlar bulunsa bile
bu hükümler bizim için geçerli o/maz.
BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN
AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN